Door zijn verblijf enkele jaren geleden op locatie in het onderzoeksstation Neumayer III en het eigen fotografische werk is Christmann in het driekoppige filmteam tegelijkertijd expeditiefotograaf, camera-assistent en verantwoordelijke persoon voor de veiligheid. Voor het project, dat loopt van december 2016 tot november 2017, dient op Antarctica in opdracht van de Natural History Unit van BBC het leven van de keizerpinguïns te worden gedocumenteerd.
Christmann vervult daarbij meerdere taken. Als expeditiefotograaf maakt hij stand- en setfoto's die later als reclame voor de voltooide film zullen worden gebruikt. Als camera-assistent ondersteunt hij de cameraman bij transport, opbouw en, wanneer nodig, bediening van de onhandige en zware filmapparatuur. En als verantwoordelijke voor de veiligheid behoort het tot zijn taken om te beslissen of een locatie en het voorspelde weer veilig genoeg zijn om te filmen. Tijdens zijn eerdere overwintering leerde Christmann Antarctica namelijk niet alleen als fascinerende, maar ook als gevaarlijke leef- en werkomgeving kennen.
Zorgvuldige selectie van de apparatuur
Het begin van de reis naar de Zuidpool ging gepaard met een uiterst gedetailleerde planningsfase. Eenmaal aangekomen op de bestemming zou het team het continent door de weersomstandigheden gedurende negen maanden namelijk niet meer kunnen verlaten. Vooral de logistiek vormde bijvoorbeeld een grote uitdaging. Christmann: ""Je moet beslissen wat je in een jaar wilt gebruiken, omdat het op locatie niet mogelijk is om nieuwe apparatuur te krijgen – ook niet als er in de barre omgeving een keer iets defect raakt.""
Ten slotte werden de Nikon D810 en de D500 met een FX- en een DX-body ingepakt. Daarnaast koos het team een selectie aan lenzen en converters, waarmee Christmann zelfs bij uitval van een van de componenten via een omweg een vergelijkbaar resultaat kan realiseren. De nieuwe EIZO-monitor ColorEdge CG2730 werd geselecteerd voor de beeldbewerking.
Het fotografische werk op locatie is zonder uitzondering afhankelijk van het weer. Volgens Christmann is niet de temperatuur de meest beperkende factor, maar de wind. Daarom begint iedere werkdag eerst met de evaluatie van alle weerberichten. Als het er goed uitziet, transporteert het team de apparatuur met een sneeuwmobiel en pulka-sledes naar de opnamelocatie. Voor het transport zijn zelfgebouwde houten kisten bestemd, die de gevoelige uitrusting tegen de meeste trillingen beschermen. Op de opnamelocatie blijven er dan vaak slechts een paar minuten over voor het eigenlijke film- en fotowerk. Christmann: "In de winter zijn er weken waarin de zon in het noorden opkomt en al een uur later in het noorden ook weer ondergaat."
Onder barre omstandigheden
"Bij het werk in de open lucht moet er echter niet alleen veel aandacht worden geschonken aan de weers- en lichtomstandigheden. Het is ook een uitdaging om ervoor te zorgen dat alle apparatuur goed blijft werken. Bewegende delen, zoals lenskappen, lopen onder de extreme klimaatomstandigheden zeer moeilijk. Dat kan een ongewenste overbelichting tot gevolg hebben en oculairs bevriezen al bij de lichtste ademhaling.
Ten slotte moet het team een ongewone beeldtaal gebruiken, omdat de keizerpinguïns doorgaans op een wijds en vlak landschap staan. De bekende fotocompositie met voorgrond, midden en achtergrond bestaat hier simpelweg niet. Als het lukt om alle beproevingen te trotseren, ontstaan als beloning voor de bokkensprongen talloze opnamen in momenten: ""... waarbij ik me geprivilegieerd voel om deze mee te mogen maken en die ik nooit zal vergeten"", aldus Christmann."
"Absoluut enthousiast"
Het interview met Stefan Christmann
Hoe bereidt u zich voor op een verblijf in Antarctica?
Stefan Christmann: Het Alfred-Wegener-instituut stuurt elk jaar nieuwe overwinteraars naar Antarctica, die de reeds sinds 30 jaar lopende meetreeksen verder aanvullen. Voor hen is er een doorontwikkeld voorbereidingsprogramma met onder andere bergcursussen in ijs en sneeuw in de Alpen en brandpreventiecursussen. Bovendien heb ik veel aan sport gedaan om kracht en uithoudingsvermogen op te bouwen. De filmapparatuur is heel zwaar en omdat wij daarvoor geen team hebben, moeten wij deze zelf meenemen. Bovendien moet zeer nauwkeurig worden gepland wat er moet worden meegenomen. In Antarctica is er niets te koop en nalevering is ook geen optie, omdat de scheepsroutes dichtvriezen en dan niet meer kunnen worden bevaren. Dan kan zelfs het ontbreken van tandpasta of contactlenzenvloeistof een probleem worden
Hoort een professionele monitor volgens u tot de dingen die op Antarctica onontbeerlijk zijn?
Stefan Christmann: Jazeker. Hoewel het transport al een uitdaging vormde, want je moet je uitrusting en je persoonlijke dingen al maanden voor vertrek in verstevigde kisten verpakken. Die staan dan tijdens de overtocht op het dek van een grote ijsbreker (RS Polarstern) en zijn tijdens het varen door de verschillende klimaatzones op de wereld bloot aan de meest uiteenlopende hoge en lage temperaturen. Gevoelige zaken moeten dan zeer goed verpakt en thermisch geïsoleerd zijn. Bovendien vormen de versterkte kisten zelf een beperking, omdat niet alles daar naadloos inpast. De originele EIZO-buitenverpakking kon ik helaas niet zomaar gebruiken. We moesten dus een eigen verpakking improviseren. Dat heeft echter goed gewerkt, vooral omdat de EIZO-monitoren qua robuustheid en verwerkingskwaliteit boven iedere twijfel zijn verheven.
Was het de moeite waard?
Stefan Christmann: Hoewel ik moet bekennen dat ik normaal gesproken een grote fan ben van Retina- of High-PPI-schermen, kan ik de vraag zonder meer met "Ja" beantwoorden. Mijn aanvankelijke bedenkingen dat de resolutie van de monitor niet zou voldoen, werden op locatie meteen weggenomen. Met 2560 x 1440 pixels op een diagonaal van 27 inch beschikt de CG2730 altijd nog over 110 ppi. Bij een normale kijkafstand is dat voor dit monitorformaat ruim voldoende. Bovendien gooit het apparaat hoge ogen met een indrukwekkende maximale helderheid van 350 cd/m2. Dat viel mij vooral zeer op in de Antarctische zomer en op eindeloze dagen met voortdurende zonneschijn. Daarom is mijn aanvankelijke vrees intussen overgegaan in een absoluut enthousiasme.
Daarvoor waren toch zeker nog meer redenen?
Stefan Christmann: Natuurlijk. Bijvoorbeeld de grote kleurruimte en de grote kleurresolutie van de monitor. Hij dekt ca. 99 procent van de Adobe RGB-kleurruimte af. Dat is voor mij heel belangrijk, omdat ik vaak met sterk verzadigde kleuren werk. Veel mensen onderschatten het totale kleurenpalet van de leefomgeving op Antarctica, maar in principe zijn er 's nachts met poollichten zelfs in groene tinten met extreem sterk verzadigde tinten, om nog maar helemaal te zwijgen over de rood verzadigde zonsop- en -ondergangen en de oneindig vele blauwschakeringen van het ijs.
Met zijn 10 bit-kleurweergave toont de CG2730 daarbij voor elk kleurenkanaal 1024 helderheidniveaus. Zo kan ik ook de meest verfijnde verschillen in de kleuren herkennen en uitwerken en heb ik voor het eerst het gevoel dat ik de subtiele verschillen van individuele kleurnuances echt tot hun recht kan laten komen. Er zijn geen tintafwijkingen in een spectaculaire hemel bij zonsondergang die verloopt van oranje naar donkerblauw. Fotograferen van het bijzondere licht biedt extreem veel plezier en geen hoofdbrekens meer.
En wanneer het gaat om het expliciet fotograferen van de keizerpinguïns profiteert de beeldkwaliteit van de EIZO enorm van het gebruikte IPS True Black Panel. Enerzijds wordt daardoor een kleurweergave gerealiseerd die bijzonder onafhankelijk is van de kijkhoek, anderzijds laat het apparaat echt donkere zwarttinten zien. De monitor heeft mij over de gehele linie overtuigd, van licht naar donker.
Bent u ook voorbereid op de Worst Case, namelijk dat de monitor een keer zou kunnen uitvallen?
Stefan Christmann: Aan de ene kant weet ik dat EIZO extreem grote waarde hecht aan de verwerkingskwaliteit van zijn monitoren. Door een uitgebreide kwaliteitscontrole zorgt EIZO ervoor dat iedere individuele monitor die de productie in Japan verlaat, wordt getest op functionaliteit en wordt ingemeten. Aangezien ik zelf uit een branche afkomstig ben waar ik veel te maken had met productiewerkplaatsen, weet ik dat dit proces uiterst tijdrovend en kostbaar is. In mijn situatie is deze eindcontrole echter goud waard. Ik weet dat de monitor die ik op mijn expeditie heb meegenomen, voor de uitlevering van boven tot onder getest is en nu voor 100 procent werkt. De waarschijnlijkheid van uitval tijdens de Antarctische winter is daardoor optimaal verminderd. Aan de andere kant zijn er alleen al bij het transport naar Antarctica zoveel risico's die ook de beste fabrikant niet kan beïnvloeden, dat ik voor de zekerheid nog een tweede CG2730 heb meegenomen.
Over de fotografen
Stefan Christmann werd in 1983 geboren in Koblenz. Hij is al sinds 2002 gefascineerd door natuur- en dierenfotografie, nadat hij bij een uitwisseling als scholier de magische wereld van het Yellowstone National Park leerde kennen. In 2005 werd hij als eerste internationale student door de NANPA (North American Nature Photography Association) bekroond met het College-stipendium. Christmann heeft natuurkunde gestudeerd, deed onderzoek en fotografeerde in 2012/2013 na zijn studie als overwinteraar in het Duitse Antarcticastation Neumayer III en werkte na zijn terugkeer als technisch manager camera-ontwikkeling bij de dochtermaatschappij van een grote Duitse autofabrikant.